Sfida me të cilën përballemi për të gjetur të vërtetën është e përjetshme. Epikuri, megjithëse besonte në mundësinë e dijes, e kuptoi edhe vështirësinë e këtij kërkimi.
“Ne nuk duhet të besojmë se çdo mendim është i saktë, por vetëm ai që pajtohet me fenomenin.”
“Në studimin e natyrës, ne nuk duhet të pajtohemi me supozime boshe dhe ligje arbitrare, por të ndjekim sugjerimet e fakteve, sepse jeta jonë tani nuk ka nevojë për mendime irracionale dhe të rreme.” Na thotë Epikuri.
Filozofia epikuriane na kërkon të mbështetemi në fenomene, fakte dhe realitet, përmes mendimit logjik dhe vëzhgimit empirik. Dhe jo në “lavdi të zbrazëta”, pra me fjalë boshe. E vërteta për epikurianët nuk ishte diçka teorike, një koncept abstrakt. Njohja e së vërtetës ishte një mjet praktik për të kuptuar botën dhe për të çliruar veten nga frika dhe bestytnitë. Ishte rruga përmes së cilës mund të arrihej lumturia dhe qetësia.
"Një njeri që nuk e njeh natyrën e vërtetë të gjërave nuk mund të jetë i lirë nga frika e tij"
"Lum ai që mund të dijë shkaqet e gjërave dhe ka nënshtruar gjithë frikën e tij dhe fatin e pamëshirshëm dhe gjigantin e Akeronit të pangopur"
Në filozofinë epikuriane, e vërteta përkufizohet si pajtimi i intelektit me realitetin dhe ndjekja e tij është një qëllim qendror. Epikuri propozoi një metodë për pushtimin e së vërtetës që bazohej në vëzhgimin empirik dhe racionalitetin. Kriteret epikuriane të së vërtetës janë: shqisat (të dhënat shqisore), paragjykimet, pasionet (kënaqësia - dhimbje) dhe imponimet imagjinare të intelektit. Ai shkruan në "Letër Herodotit":
“Ne duhet të vëzhgojmë çdo gjë sipas shqisave tona dhe thjesht të kuptojmë atë që është e pranishme, qoftë në mendim apo me ndonjë kriter tjetër, si dhe ndjenjat që janë të pranishme, në mënyrë që të kemi diçka me të cilën të gjykojmë atë që pret konfirmimin dhe atë që nuk manifestohet.”
No comments:
Post a Comment